Samandrag
I dette føredraget skal eg kort peike på nokre trendar i dagens språkvitskap, før eg nemner trendar og mulegheiter som har opna seg i namnegransking pga. trendar i annan språkvitskap, arkeologiske framsteg eller digital teknologi. Det siste gjeld særleg digitale namnebasar kopla til kart og digitale landskapsmodellar ein kan manøvrere rundt i.
Vidare skal eg skissere ein studie eg har gjort med slik teknologi, om stadnamn på Horg- (med nordnorske døme), og presentere ein studie eg er i gang med, om stadnamna Bjerkøya, Bjørkøya, Helgøya, Helgö (med døme frå Troms). Dei fleste øyane som heiter Helgøya i Noreg og Helgö i Sverige ligg, i landskapet, ganske likt dei fleste på kysten som heiter Bjørkøya, Bjerkøya (< Bjark-). På same måte ligg nokre øyar med (andre) sakrale namn, som Goðeyjar / Godøya i Salten og Veøya i Romsdalen. Det er grunn til å tru at mange av Bjerkøy- / Bjørkøy-namna er kalkerte over *Bjarkøy / Birca (latin) i Mälaren, jf. mellomaldernemnet bjarkeyjarréttr om ‘bylov’, ordet hadde tydelegvis fått ei sekundærtyding ‘handelsplass’. Sidan det ofte er kult i samband med samankomstar og handel, og handel ofte blir sikra med religiøst forankra fred, er det grunn til å gruppere øyar med namn på Helg- ‘heilag-’ eller andre sakrale namn, saman med Bjarkey-ane, når dei har liknande plassering i landskapet. Det ville vera svært interessant å få undersøkt fleire slike stader arkeologisk.
Til slutt vil eg skissere eit mogeleg framtidsprosjekt, om fjell som på samisk heiter Háldi o.l., og vatn som heiter Sáiva på nordsamisk område / fjell som heiter Saajve på sørsamisk område.